Naukowcy potwierdzili, że zarodniki mchów są w stanie wytrzymać trudne warunki panujące w przestrzeni kosmicznej przez dłuższy czas – prawie dziewięć miesięcy na zewnętrznej powierzchni Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) – i zachowują żywotność po powrocie na Ziemię. Odkrycie podważa wyobrażenia o granicach życia i może mieć znaczące implikacje dla przyszłej eksploracji kosmosu i potencjalnych ekosystemów pozaziemskich.
Nieoczekiwane przeżycie w ekstremalnych warunkach
W badaniu kierowanym przez Tomomichi Fujita z Uniwersytetu Hokkaido w Japonii oceniano wpływ zarodników Bryum argenteum (mchu srebrzystego) na próżnię, promieniowanie i wahania temperatury w przestrzeni kosmicznej. Pomimo oczekiwań niemal całkowitej śmierci, ponad 80% sporofitów przeżyło 283-dniową misję. Co więcej, prawie 90% zarodników, które przeżyły, było w stanie kiełkować i rosnąć w warunkach laboratoryjnych.
Ta odporność jest szczególnie niezwykła, biorąc pod uwagę, że większość organizmów, w tym ludzie, nie jest w stanie przetrwać nawet krótkiej ekspozycji na próżnię kosmiczną. Zespół Fujity odkrył, że chociaż promieniowanie ultrafioletowe stanowiło największe zagrożenie, sporofity wykazały niezwykłą zdolność wytrzymywania połączonych naprężeń.
Dlaczego mech ma znaczenie: adaptacja ewolucyjna
Mchy, jedna z najstarszych roślin lądowych, wyewoluowały ponad 400 milionów lat temu, tworząc układy naczyniowe transportujące wodę i składniki odżywcze. Ich prostota nie równa kruchości; w rzeczywistości wiele gatunków żyje w ekstremalnych środowiskach na Ziemi, od arktycznej tundry po pustynie.
Badania te sugerują, że ta wrodzona odporność wykracza poza naszą planetę. Zarodniki mchów mają wewnętrzne mechanizmy komórkowe, które pozwalają im wytrzymać warunki zabójcze dla większości innych form życia. Nie jest to całkowicie zaskakujące; podobną oporność zaobserwowano u bakterii i wolno poruszających się zwierząt. Jednakże przeżywalność zarodników mchu po tak długotrwałym narażeniu jest niezwykle wysoka.
Implikacje dla eksploracji kosmosu
Badania mogą utorować drogę do stworzenia zrównoważonych ekosystemów na innych planetach. Fujita ma nadzieję, że prace te staną się punktem wyjścia do stworzenia systemów podtrzymywania życia na Księżycu, Marsie i poza nim.
Modelowanie matematyczne pokazuje, że sporofity mogą przetrwać w kosmosie przez około 5600 dni, co wskazuje na znacznie większą tolerancję, niż pierwotnie sądzono. Chociaż podczas misji poziom chlorofilu A spadł o 20%, zarodniki pozostały funkcjonalne.
„To badanie pokazuje niezwykłą odporność życia, które powstało na Ziemi” – stwierdził Fujita. Odkrycie to podkreśla możliwość wykorzystania prostych organizmów, takich jak mech, do tworzenia samowystarczalnych środowisk w środowiskach pozaziemskich.
Zdolność do uprawy roślin w kosmosie nie tylko zapewni przyszłym astronautom pożywienie i tlen, ale także będzie sprzyjać dobremu samopoczuciu psychicznemu, oferując połączenie z biosferą Ziemi. Badania te podkreślają niezwykłą zdolność przystosowawczą życia i otwierają nowe możliwości długoterminowej kolonizacji przestrzeni kosmicznej.
